روز شنبه، پرویز فتاح، رئیس بنیاد مستضعفان در صداوسیمای جمهوری اسلامی مطالبی درباره وضعیت کنونی کاخ مرمر گفت که هنوز حواشی آن ادامه دارد.
فتاح در این مصاحبه از تخریب گسترده کاخ مرمر و سکوت مسئولان میراث فرهنگی در مقابل این تخریبها سخن گفت: «کاخ آسیب دیده است در این کاخ که هنر کشور به نمایش گذاشته شده است، آسانسور وجود دارد آنجا را کندهاند و پتک زدهاند و در طبقه دوم آن حمام و جکوزی و سونا درست کردهاند. این میراث که به همهجا ایراد میگیرد کجا بوده و چرا نگفتهاند این کاخ آسیب دیده است.»
کاخ مرمر در دوره پادشاهی رضاشاه ساخته شد و تا سالها دفتر کار او و پادشاه بعدی، محمدرضا شاه بود.
گروهی از بهترین هنرمندان ایرانی در ساخت این بنا همکاری داشتهاند و این کاخ بهنوعی موزه هنر معماری ایران نیز محسوب میشد.
محمد هاشمی، برادر اکبر هاشمی رفسنجانی، نخستین کسی بود که به اظهارات فتاح واکنش نشان داد. او روز گذشته با انتشار یادداشتی اعلام کرد که در هیچ بخش از کاخ مرمر، دستکم تا زمانی که آن ساختمان در اختیار برادرش بوده، استخر و جکوزی وجود نداشته است.
کاخ مرمر که در محدوده مکانیای واقع شده که از یکسو به ساختمان قدیم مجلس سنا و از سمت شمال و شمالغرب به ساختمان نهاد ریاستجمهوری و بیت علی خامنهای محدود میشود.
محمد هاشمی در یادداشت خود، تاریخچه حضور مقامهای جمهوری اسلامی در این کاخ و نحوه تعامل آنها با برخی از نابترین جلوههای معماری چنین شرح میدهد: «بعد از پیروزی انقلاب این کاخ در دست قوه قضاییه در دوره ریاست آیتالله یزدی بود. اما از این کاخ بهخوبی نگهداری نمیشد. مثلاً این کاخ یک اتاق خاتمکاری دارد که آن زمان این اتاق را به آبدارخانه تبدیل کرده و در آن سماور گذاشته بودند. در نتیجه بخارآب باعث شده بود برخی از گوشههای این خاتمکاریها تبله کنند. در نتیجه آقای دکتر حبیبی معاون اول آقای هاشمی این ساختمان را از قوه قضاییه گرفت و کاخ دیگری روبروی آن را به قوه قضاییه دادند.»
کاخ مرمر تا پیش از آنکه در اختیار قوه قضائیه قرار بگیرد تحت کنترل کمیته انقلاب اسلامی بود و محمدرضا مهدوی کنی در آنجا مستقر بود. در سالهای گذشته بهکرات درباره نقش کمیتههای انقلاب در تاراج اموال موجود در کاخها و ابنیه تاریخی پس از انقلاب مطالبی منتشر شده است.
اما محمد هاشمی پا را از این هم فراتر گذاشت و گفت که در همین سالهای اخیر و پس از مرگ برادرش، بنیاد مستضعفان دوباره کاخ مرمر را پس گرفته و باید توضیح دهد که بر سر فرشهای قیمتی این کاخ چه آمده است: «در آن ساختمان فرشهای قیمتی هم وجود داشت که آقای فتاح گزارشی از فرشها ندادند که بدانیم در حال حاضر چه سرنوشتی پیداکردهاند.»
او میگوید که در زمان استقرار اکبر هاشمی رفسنجانی در کاخ مرمر، دو بار دفتر او را آتش زدهاند و آتشسوزی بار دوم سبب تبدیل کاخ به «مخروبه» شده بود: «دو بار دفتر آقای هاشمی و کاخ مرمر را آتش زدند. یک بار خسارت کمتری داشت اما بار دوم خسارت زیادی وارد شد. دو اتاق بهطور کامل سوخت و گچ کاریهای آن ریخت، همینطور از آنجا که دود وارد اتاق کریستالی کاخ شده بود بخشی از کریستالها تخریب شده بود. هم زیر گنبد زیبای آن دچار دودگرفتگی شده بود و هم کاشیکاریهای آن تخریب شده و درها و پنجرههای قدیمی آن سوخته بود و ساختمان وضع خیلی بدی داشت. مجمع بعد از این اتفاق با سازمان میراث فرهنگی مکاتبه کرده و درخواست کرد کاخ را مرمت کنند. این موضوع مربوط به دوران دولت آقای احمدینژاد بود و ما هرچه مکاتبه کردیم نتیجهای نگرفتیم. لذا ساختمان تبدیل به مخروبهای شده بود.»
علاوه بر محمد هاشمی، غلامرضا جوادی، مدیرکل حوزه ریاست مجمع در دوره هاشمی رفسنجانی نیز در مصاحبهای با وبسایت رویداد ۲۴، ابعاد جدیدی از تخریبها در این کاخ را افشا کرده است.
او ضمن پذیرش ساخت «بالابر» در ساختمان کاخ، دلیل آن را پادرد واعظ طبسی، تولیت وقت آستان قدس و امامجمعه مشهد اعلام میکند: « برای آمدوشد برخی افراد مانند مرحوم طبسی که پادرد داشتند و برای جلسات باید طبقه بالا میرفتند، بالابری تعبیه شد. بین ضلع شرقی و غربی اتاق ملاقات بود. مرحوم طبسی پیشنهاد بالابر را داده بودند. یکچیزی در این فضا گذاشتند که اسمش بالابر است و آسانسور نیست.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
عباس واعظ طبسی تا پایان عمرش در سال ۱۳۹۴، عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام بود.
غلامرضا جوادی همچنین میگوید که استخر و جکوزی در ساختمان کاخ مرمر ساخته نشده و شاید رئیس بنیاد، حوضها و فوراههای جلوی کاخ را با استخر و جکوزی اشتباه گرفته است: « کاخ اساساً در معماریاش استخر و جکوزی نداشت و نمیدانم منظور آقای فتاح از جکوزی چیست. احتمالاً تصور کردهاند حوضهای کاخ جکوزی است.»
او همچنین از ساختوسازهای غیرمجاز و ناهمگون در محوطه این کاخ پرده برمیدارد و میگوید نامهنگاریهای او و دیگر افراد در مجمع تشخیص برای توقف این ساختوسازها تأثیری در تصمیمات بنیاد مستضعفان نداشته است.
ساختمان کاخ مرمر قرار است بهزودی با تغییر کاربری بهعنوان موزه هنر ایران به روی عموم گشوده شود.
این ساختمان در سالهای پایانی حکومت محمدرضاشاه نیز با تجهیز امکانات و بهروزرسانی سیستمهای الکترونیک، اطفای حریق و همچنین مرمت اصولی، به موزه پهلوی تغییر کاربری داده بود.